مقدمه:
نخستين كس كه بحث «درس پژوهي» را در ايران مطرح كرد ، محمد رضا سركارآراني بود . او به دليل تحصيل و پژوهش دركشور ژاپن ، از جمله كساني بود كه به طور عملي با مفهوم اين تفكر در ميان كارگزاران آموزشي ژاپن آشنا شد و خود به توسعه ي آن پرداخت .
درس پژوهي الگوي به سازي عمل كارگزاران آموزشي است كه بر چرخه ي پژوهش ، يادگيري گروهي، كيفي، مشاركتي و مداوم كارگزاران آموزشي شامل تبيين مسئله ، طراحي ، بازانديشي عمل و بازبيني يافته ها استوار است . ابتدا معلمان مسائل آموزشي مدرسه را بررسي و پرسش هاي پژوهشي در كلاس درس را تبيين مي كنند . سپس طرح درسي براي انجام پژوهش مشاركتي در آموزش پيشنهاد مي كنند . آن گاه آن را به اجرا و مشاهده مي گذارند و سپس به ارزيابي و بازانديشي فرايند عمل و بازبيني پيش فرض هاي ذهني كارگزاران آموزشي مي پردازند . در اين فرايند ، يادگيري از يك ديگر به صورت مشاركتي سازمان دهي مي شود و در عمل ، ظرفيت مدارس براي گسترش يادگيري سازماني ، توليد و به كارگيري دانش حرفه اي ، شوق تغيير درمدرسه و گسترش ظرفيت تغيير خود پايدار افزايش مي يابد. در فرايند به سازي مداوم آموزش معلمان به مشاهده و بازانديشي در عمل خود برانگيخته مي شوند و دانش آموزان در بهبود فرايند آموزش و يادگيري ، شريك حرفه اي معلمان خود مي شوند .
درس پژوهي فرايند عمل فكورانه ي كارگزاران آموزشي مبتني بر شواهد عيني است . بنابراين تمرين مشاهده ي فعال ، تفكر انتقادي ، مشاركت در گفت و گو هاي حرفه اي و بحث درباره ي سناريو هاي آموزشي و نحوه ي تهيه ، اجرا ، بازبيني و تغيير آن ها ، نيازمند زمان و ممارست مستمر است. به ويژه در شرايطي كه بيشتر كارگزاران آموزشي آموخته اند با احتياط در مقابل شرايط و پديده هاي تازه واكنش نشان دهند و از كنشي كه مستلزم هزينه است ، ماهرانه پرهيز كنند . سازمان دهي فرصت هاي يادگيري از طريق درس پژوهي به ويژه در برنامه هاي پرورش حرفه اي معلمان (پيش و ضمن خدمت ) براي فراهم سازي امكان فعال بودن ، خلاقيت ، گفت و گو ، يادگيري و پژوهش مشاركتي سازنده است . پژوهش هاي نگارنده نشان مي دهدكه توجه به راهبردهاي زير ، كارگزارانه آموزشي را براي انجام دادن اين مهم ياري مي كند :
1-فرصت هاي گفت و گو و گردهمايي در محيط هاي غير رسمي را از بيش از پيش براي معلمان فراهم كنيد .
2--شبكه هاي ارتباطي اثربخشي براي سهيم شدن آموزگاران در ايده ها و تجربه هاي يكديگر سازمان كنيد .
3-نقش هريك از شركت كنندگان را در نشست هاي آموزشي ، حرفه اي و پژوهشي – به ويژه اموري كه مانند درس پژوهي از لحاظ ماهيت مشاركتي است – به روشني معين كنيد .
4-اززبان مشترك براي تبيين ايده هاي يكديگر استفاده و صبر كنيد تا فهم جمعي از آن چه بيان مي شوند ، شكل گيرد .
5-به فرايندها و پيامدهاي (نتايج عيني ) برنامه هاي نوسازي آموزش به صورت هماهنگ و موزون توجه نشان دهيد .
6-زمينه ها ،هدف ها و برنامه هاي عمل مشترك را به روشني تبيين كنيد .
7-براي توانمند سازي معلمان ، در جست و جوي چشم اندازها و ارزش هاي مشترك و ايده هاي قابل انتقال به فرايندهاي آموزش و يادگيري باشيد .
8-براي ترويج فرهنگ تعامل ، گفت و گو و مشاركت ، به شيوه هاي تازه اي مانند كاهش سلسله مراتب سازماني براي سازمان دهي امور بينديشيد .
9-توجه كنيد كه به سازي مستمر آموزش، به ترويج الگوهاي اثربخش آموزشي نياز دارد و تغيير سناريو هاي آموزشي امري زمان بر است .
10-به سازي آموزش تنها به پرورش توانايي هاي فردي معلم محدود نمي شود . تجديد نظر در روش هاي تدريس و تاكيد بيشتر بر روش هاي آموزش و يادگيري گروهي و مشاركتي لازم است .
به كارگيري اين راهبردها به ترويج درس پژوهي در فرايند گسترش اين ايده ياري مي دهد كه آموزش ، امري فرهنگي است .
بنابراين لازم است كارگزاران و پژوهشگران آموزشي هم زمان با توانمند سازي معلم به راهبرهاي لازم براي تغيير سناريو هاي آموزشي و فرهنگ مدرسه بينديشند . پس به مديران آموزشي توصيه مي شود ، به معلمان كمك كنند تا به تدريج درهاي كلاس درس خود را به روي همكاران خود بگشايند ، آن ها را به مشاهده ي فرايند تدريس خود دعوت كنند ، پس از تدريس با آن ها درباره ي كلاس درس و روش تدريس خود گفت و گو كنند و در تجربه هاي يكديگر براي به سازي تدريس سهيم شوند . در مرحله ي بعد طرح درس مشتركي طراحي و با مشاركت فعال يكديگر و همكاران پژوهشگران آموزشي آن را اجرا و بازبيني كنند . به اين ترتيب ، كارگزاران و پژوهش گران آموزشي در چرخه ي يادگيري (تبيين مسئله ، طراحي ، عمل ، بازانديشي و يادگيري ) فعالي قرار مي گيرند كه به بهسازي سناريو هاي آموزشي كمك مي كند .
نگارنده براين باور است كه تجربه ي «معلم پژوهنده» و برگزاري«جشنواره هاي برتر»در ايران ،كه از طريق باز انديشي در فرايند تدريس ، نحوه ي بيان ، كيفيت انتقال مفاهيم ، سازمان دهي فرصت هاي مفهوم سازي و تعامل ميان دانش آموزان ارزيابي مي شود ، به ترويج ايده ي درس پژوهي براي پرورش حرفه اي معلماني توانمند تر و به سازي مستمر سناريو هاي آموزشي ياري مي رساند .براي پرورش حرفه اي معلماني توانمند تر و به سازي مستمر سناريو هاي آموزشي ياري مي رساند .
پي نوشت :
منظور از سناريو هاي آموزشي ، تصويرهاي ذهني معلمان از الگوهاي رايج آموزشي است .
منبع:
رشد آموزش ابتدايي آذر ماه 91
بسمه تعالی گام اول : فعالیت های قبل از درس تعیین اهداف : الف ) هدف کلی : تشخیص حروف چند شکلی با صدای یکسان ((ص،س،ث) در کلمات ب ) اهداف جزئی : 1-افزایش دقت دیداری دانش آموزان 2- تقویت حافظه دیداری دانش آموزان. 3- آشنایی با املا کلماتی که حروف (ص،س،ث) در آنها بکار رفته است . 4-آشنا یی و تشخیص کاربرد این حروف در کلمات مختلف ج ) اهداف رفتاری و آموزشی : حیطه شناختی ( اطلاعات کلامی ، مهارت های ذهنی ، راهبرد های شناختی ) دانش آموزان در پایان درس بتوانند چند کلمه دارای حروف (ص،س،ث) رانام می برد . (یاد آوری) در یک متن کاربرد غلط(ص،س،ث) در کلمات مختلف را اصلاح می کند . (کاربرد) برای کاربرد درست حروف (ص،س،ث) در کلمات مثال می آورد . (درک و فهم ) املا کلمات دارای حروف (ص،س،ث) را با مهارت می نویسد (کاربرد) حیطه عاطفی ( نگرش ها ) به نحوه نوشتن کلمات دارای حروف (ص،س،ث) دقت می کند(دریافت ) از شرکت در فعالیت های گروهی ترتیب داده شده برای کسب این مهارت لذت می برد ( واکنش ) در انجام فعالیت ها و تمرین ها ی گروهی سهیم می شود ( ارزش گذاری ) هنگام دیدن هر تصویر مرکب اجزاء آن را به درستی توصیف می کند حیطه روانی - حرکتی ( مهارت های حرکتی ) کلمات دارای حروف (ص،س،ث) را پس از مشاهده باز نویسی می کند ( تقلید ) کلمه دارای حروف (ص،س،ث) را بدون کمک معلم مکرراً می نویسید . (اجرای مستقل) با دیدن هر تصویر مرکب اجزا آن رابه خاطر می سپارد ( عادی شدن ) د ) تعیین رفتار ورودی : دانش آموزان حروف حروف (ص،س،ث) را یاد گرفته اند استفاده از یا فته های پژوهشی ،کتاب اختلالات دیکته نویسی ه ) چگونگی تعیین محتوا بازی ،مشاهده ،پرسش و پاسخ ز ) تعیین روش ها و فنون آموزشی تعامل بین دانش آموز - دانش آموز* تعامل بین دانش آموز - معلم* ح ) پیش بینی نوع سازماندهی گروهی نصب تصویر از قبل روی تخته سیاه - چیدن صندلی ها برای 3 گروه 2نفره تنظیم فضای فیزیکی کلاس از نظر میزان نور ، گرما ط ) تنظیم فضای آموزشی تصاویر مرکب ،کارت های حروف (ص،س،ث) ، کارت کلمات دارای حروف (ص،س،ث) کتاب داستان ، رایانه ، مکعب هایی که روی آن حروف مختلف نوشته شده است،ظرف شن یا نمک ، میزی که سطح آن با مقوای سفید و پلاستیک روشن پوشیده شده است، گواش ،گچ ،... ی ) انتخاب رسانه ها و وسائل گام دوم : فعالیت های ضمن تدریس زمان (دقیقه) عنوان مهارت 2 3 1 . برقراری ارتباط 1-1 ) مهارت برقراری ارتباط: سلام ، احوال پرسی ، شروع با نام خدا ، حضور و غیاب ، تقویم روز ، توجه به وضعیت نشستن دانش آموزان و استفاده از وسایل توانبخشی 2-1 ) مهارت تمرکز بخشی :گروه بندی دانش آموزان با استفاده از کارت حروف (ص،س،ث) و خواندن آن به کمک دانش آموزان و قرار گرفتن دارندگان کارت های مشابه در یک گروه 3 2. مهارت اجرای آزمون 1-2 ) تهیه آزمون ورودی : با نشان دادن کارتی که کلمات آموخته شده در جلسه قبل روی آن نوشته شده است از دانش آموزان می خواهیم که آن را بخوانندو بدون نگاه کردن به کارت با مکعب حروف کلمه را باز سازی کنند- شکل درست نوشتاری کلمات آموخته شده در جلسات قبل را نشان دهند از کلمه های آموخته شده در جلسه قبل چند تا را نام ببرند. به بهترین ها ستاره می دهیم 2-2 ) شیوه ارزشیابی : شفاهی - عملی زمان (دقیقه ) عنوان مهارت 5/1 2 1 3. مهارت ارائه درس جدید رویداد های آموزشی : * 1-3 ) آمادگی (تمرکز بخشی ، ایجاد انگیزه و ... ) الف ) جلب توجه : گفتن قصه خاله سوسکه و نمایش تصویر مرکبی که خاله سوسکه برای دانش آموزان و بچه های خودش آماده کرده است ب ) ایجاد انگیزه : نمایش تصویر ارایه شده از سوی خاله سوسکه به مدت 10 ثانیه سپس مخفی کردن آن و پرسش در مورد اجزا تصویر بدون قضاوت در مورد پاسخ ها دانش آموز و نمایش مجدد جهت افزایش دقت دیداری به مدت 10 ثانیه و طرح پرسش های جدید و به بهترین ها جایزه می دهیم ج ) مطلع کردن یاد گیرندگان از هدف ها : آموزگار به دانش آموز می گوید : بچه ها من در این مدتی که با بچه های خوبی مثل شما کار کردم متوجه شدم که موقع نوشتن املا کلمه هایی که حروف حروف (ص،س،ث) یا (ر،ز،ذ،ظ) دارن رو اشتباه می نویسن حالا می خوایم با هم چند تا تمرین انجام بدیم که شما کلمه هایی که با این حروف نوشته میشن رو بهتر بشناسید ودرست بنویسید د ) تحریک یاد آوری و پیش نیازهای یادگیری : زمان (دقیقه ) عنوان مهارت 17 2-3 ) ارائه مطالب : (ارائه درس) در ادامه تمرین های جلسات قبل ابتدا دانمش آموزان را به حیاط می بریم و 3 ایستگاه و سه مرحله یاد آوری و باز نویسی را برای ایشان در نظر می گیریم. در ایستگاه اول یک کارتی که در آن یکی از حروف (ص،س،ث) بکار رفته است را به مدت 6 ثانیه در معرض دید دانش آموزان قرار می دهیم. سپس آن را مخفی کرده و می گوییم کارت را بخوان در صورت موفقیت از او می خواهیم که کلمه را در هوا بنویسد( مرحله 1) درمرحله 2 از او چند متر دورتر است می خواهیم که با انگشت آغشته به رنگ آن را روی تابلویی بنویسد در مرحله 3 که بازهم چند متر دورتر است می خواهیم که همان کلمه را به خاطر آورده و این بار در ساحل شن یا نمک بنویسد در ایستگاه دوم هم 2 کلمه و در ایستگاه سوم سه کلمه به ایشان نمایش می دهیم و پس از خواندن کلمات 3 مرحله فوق را اجرا می کنیم . پس از شستن دست ها به کلاس برمی گردیم و در ادامه به گروه ها کارتی حاوی سه کلمه را نشان می دهیم تا بادقت ببینند و می خواهیم که همگی کلمات را بخاطر آورده و روی کاغذ بنویسند و با دیدن مجدد کارت در مورد درستی آن قضاوت کنند در هر دو مرحله به بهترین ها ستاره می دهیم 2 3-3 ) فراخوان عملکرد ( ارزشیابی مرحله ای): کاغذ خط کشی شده حاوی سربرگ های حروف (ص،س،ث) در اختیار نفرات برگزیده گروه ها قرار می دهیم و می خواهیم از کلماتی که امروز با املای آن آشنا شده اند را در جدول و در ستون مربوطه بنویسند سپس از نفر دوم گروه می خواهیم که در مورد درستی نوشته های دوستش قضاوت کند 4-3 )تدارک بازخورد: برای اشکالات احتمالی آموزش های ویژه در نظر گرفته شده است 5/2 5-3 )سنجش عملکرد : (پایانی) متن املای بچه های خاله سوسکه را به دانش آموزان می دهیم تا غلط های آن را پیدا کرده و اصلاح نمایند زمان (دقیقه ) عنوان مهارت 2 4 دست یابی به یاد آوری و انتقال 1-4 ) جمع بندی و خلاصه کردن : کارت هایی که شامل کلمات آموخته شده به همراه چند کارت دیگر را به دانش آموزان نشان می دهیم و می خواهیم کلمات آموخته شده را جدا کنند و بعد از پایان وقت بخوانند ( حالت مسابقه ) بهترین ها ستاره می گیرند 2 2-4) تمرین و تکلیف کلاسی : تصویری را به دانش آموزان نمایش می دهیم و می خواهیم اسم آن را با مکعب حروف بنویسند 3-4 ) مدیریت کلاسی : تشویق انفرادی و گروهی - هدایت فعالیت ها - کنترل فعالیت ها توجه آموزگار به وضعیت های پیش آمده در کلاس و سعی در کنترل و هدایت آنها بکارگیری دانش آموزان انرژیک و بیش فعال در فعالیت های جسمانی توجه به نیاز های توانبخشی دانش آموزان گام سوم : فعالیت های پس از تدریس زمان (دقیقه) عنوان مهارت 2 4- فعالیت های تکمیلی خارج از کلاس (ارایه عکس ، پوستر ، واحد کار ، پژوهش و ...) به هر دانش آموز کتاب داستانی می دهیم تا 1 - در منزل آن را بخوانندو از خواندن داستان لذت ببرند 2- دور کلماتی که حروف (ص،س،ث) دارند خط بکشند 3 - کلمات یاد شده را در دفتر مشق خود بنویسند
شيوه نامه «جشنواره درس پژوهي» « ويژه معلمان دوره ابتدايي» گروه تكنولوژي وگروههاي آموزشي ابتدايي سال تحصيلي 93-92 درس پژوهي (lesson study) مقدمه پژوهش‌هاي اخير در زمينه توسعه‌ي حرفه‌اي معلمان، روشنگر جهت
گيري‌هاي متفاوتي از اقدامات معمول در اين حوزه است. اين پژوهش‌ها بيشتر بر
مدرسه وكلاس درس استوار است ومي‌كوشد معلمان را بيش از پيش در تصميم
گيري‌هاي مربوط به شيوه‌هاي بهبود كيفيت آموزشي مدارس مشاركت دهد. اين
آموزش به معلمان كمك مي‌كند تا به هنگام كسب صلاحيت‌هاي حرفه‌اي در حين كار
به بازسازي فكري خويش ودانش‌آموزان در فرآيند ياددهي –يادگيري توجه جدي
مبذول دارند.درس پژوهي، يكي از الگوهاي مناسبي از پژوهش‌هاي مشاركتي در
كلاس درس است كه براي توسعه حرفه‌اي معلمان يك مدرسه يا مدارس همتا مد نظر
صاحب نظران وپژوهشگران آموزشي قرار گرفته است. لذا گروه تكنولوژي وگروههاي آموزشي ابتدايي در نظر دارد، در
راستاي ارتقاء علمي وعملي معلمان گرامي وبهبود كيفيت شيوه‌هاي آموزشي ،
جشنواره درس پژوهي را در سطح مدارس مناطق وشهرستان‌هاي استان برگزار نمايد. مفهوم درس پژوهي : (lesson study) گروهي از معلمان موضوع خاصي از برنامه درسي را برمي گزينند.
آن را به عنوان واحد كار طراحي ، اجرا وارزشيابي مي‌كنند واز محصول آن در
تدريس بهتر استفاده مي‌برند. يكي از اعضاي گروه برنامه را اجرا و ديگران
در جهت رسيدن به الگوي مشترك آن را نقد واصلاح مي‌كنند. در واقع گروه درس
پژوه ، كارمي‌كنند تا تدريس را مورد مشاهده قرارداده وپس از نقد وبررسي
تدريس، آن را به شيوه‌اي بهينه اصلاح نموده تا به تدريس موثرتري برسند. اهداف درس پژوهي : - گسترش فرهنگ يادگيري در مدارس وفراهم كردن محيط يادگيري معلمان از يكديگر - تبادل تجارب مفيد آموزشي وتغيير در ديدگاه آموزشي همكاران - ارتقا سطح دانش حرفه‌اي معلمان - باز انديشي معلمان در رفتار خود - مدلي اثربخش براي پژوهش در مدرسه - توسعه دادن محيطي انعطاف پذير براي دستيابي به يادگيري سازماني - ترويج تفكر انتقادي - درك عميق تر مديران آموزشي از درس پژوهي وبكارگيري استراتژي‌هاي اثربخش‌تر در ارتقاي مديريت آموزشي مراحل درس پژوهي 1- تبيين مساله وانتخاب موضوع : - دانش‌آموزان در درك كدام مباحث ودروس مشكل دارند؟ - يافتن روشي براي انتقال يك مفهوم جديد در كلاس درس - مساله مي‌تواند يك سوال جزئي مانند بهبود (فهم دانش‌آموزان از چگونگي جمع كردن كسرهايي با مخرج نامساوي باشد.) 2- برنامه‌ريزي درس پژوهي: - ضرورت واهميت پرداختن به موضوع (از طريق درس پژوهي) - كاربرد‌هاي عملي ونظري - تهيه وتدوين الگوي طرح درس (مبتني بر روش‌هاي فعال تدريس ) - تعيين اعضاي گروه (3 نفر) وظايف ومسئوليت - امكانات مورد نياز براي مجري درس ،زمان انجام فيلمبرداري،تعيين دبير تيم و... - تهيه طرح درس توسط گروه 3- آموزش درس بر اساس برنامه وطرح درس تنظيم شده انجام گردد. - تعيين تاريخ تدريس ، نشستن معلمان هنگام تدريس در عقب كلاس - انجام فيلمبرداري توسط يك نفر - يك نفرتدريس معلم را براساس طرح درس تعيين نظارت مي‌كند. - يك نفر واكنش ها ، عملكرد دانش آموزان را زير نظر دارد و ضمن تهيه گزارش ميزان علاقه و فعاليت هاي آنان را زير نظر دارد . 4- ارزشيابي تدريس و بازتاب تاثير آن در برنامه ريزي مجدد درس : ابتدا معلم مجري طرح در مورد تدريس خود و چگونگي اجراي درس و
مسائل عمده آن صحبت مي نمايد . در ادامه معلمان عضو گروه با ديدي انتقادي
درباره ي قسمت هايي از درس كه از نظر آنان مشكل داشته است صحبت
مي نمايند . لذا تمركز بر درس مي باشد نه معلمي كه آن را تدريس
نموده است . درس محصول گروه است و همه اعضا در مورد نتيجه برنامه خود
احساس مسئوليت نموده و در واقع از خود انتقاد مي كنند . دبير تيم تمام نقطه
نظرات را يادداشت مي نمايد. 5- تجديد نظر در تدريس : معلمان گروه درس پژوهي با توجه به مشاهدات و بازخوردهادر درس تجديد نظر مي كنند. (مواد آموزشي ، فعاليت ها ، سوال ها و...) با يك سوال اساسي چگونه مي توان برنامه ها را بهتر اجرا كرد ؟ با توجه به مشاهدات و يادداشت هاي معلمان ، واكنش هاي دانش آموزان و نظرات معلم مجري ، در طرح درس تجديد نظر مي شود . ممكن است طرح درس ( روش تدريس ، فعاليت ها ، سوال ها، مسائل
مطرح شده ، مواد و رسانه انتخاب شده يا همه اجزاي درس ) تغيير كند تا در
دور بعد تدريس ، نتايج بهتري به دست آيد . 6- آموزش درس تجديد نظر شده : درس تجديد نظر شده يك بار ديگر با رفع نواقص و بر اساس اصلاحات انجام شده تدريس مي گردد. ( تدريس نهايي) اين تدريس ممكن است توسط همان معلم و در همان كلاس يا توسط يكي ديگر از اعضاي گروه و در همان كلاس يا در مكاني ديگر تدريس شود . در اين مرحله اعضاي شوراي معلمان نيز مي توانند در تدريس حضور داشته باشند . 7- ارزشيابي و بازانديشي سوال : در اين مرحله مي شود كه چيزي از درس پژوهي و اجراي آن آموخته شد ؟ يادگيري و فهم دانش آموزان و مساله اي كه به خاطر آن پژوهش
انجام شد ، برررسي مي شود و تيم از خود مي پرسند تا چه اندازه خوب عمل
كرديم . بطور كلي ميزان تحقق اهداف بيان مي شود . در اين مرحله ممكن است از افرادي مانند معلمان مجرب ، مولفان
كتب درسي، اساتيد دانشگاه ، انجمن هاي علمي مرتبط با موضوع درس پژوهي دعوت
به عمل آيد . همه اعضاي شوراي معلمان به همراه يك فرد متخصص خارج از مدرسه
تدريس را نقد و بررسي و تغييراتي پيشنهاد مي كنند . 8- سهيم شدن در نتايج و دستاوردها : نوشتن گزارش پاياني ( تشريح فرايند درس پژوهي و يافته ها
همراه با مستندات ، گزارش ها ، فيلم ها ، عكس ها، صورت جلسات، نقطه نظرات
معلمان و دانش آموزان و اوليا) بازديد هاي افراد متخصص و مسئولين ؛ بازديد هاي معلمان از مدارس يكديگر ؛ تبادل تجربيات كليات و نحوه ي اجرا : 1- جشنواره درس پژوهي براي شش پايه و كلاس چند پايه دوره ابتدايي در سال تحصيلي 92-91 به شرح زير اجرا مي شود : رديف پايه ماده درسي 1 اول فارسي 2 دوم علوم 3 سوم رياضي 4 چهارم تعليمات اجتماعي(جغرافي) 5 پنجم رياضي 6 ششم علوم 7 چندپايه براساس دروس 6 پايه مي توانند ارائه فعاليت نمايند. تقويم اجرايي: رديف موضوع زمان اجرا 1 تشكيل كميته اجرايي در منطقه/ شهرستان آذر ماه 2 ارسال شيوه نامه به مدارس آذر ماه 3 اعلام آمادگي گروه هاي درس پژوه هفته اول دي ماه 4 برگزاري كارگاه هاي آموزشي هفته دوم تا پايان دي ماه 5 ارسال آمار و مشخصات گروه درس پژوهي به استان هفته اول بهمن ماه 6 فعاليت گروه هاي درس پژوه در مدارس هفته دوم بهمن تا هفته اول اسفند ماه 7 ارزيابي و انتخاب گروه هاي برتر درس پژوهي مدارس جهت ورود به مرحله منطقه / شهرستان هفته دوم اسفند ماه 8 ارسال طرح هاي برتر درس پژوهي منطقه / شهرستان همراه با مستندات به استان هفته سوم وچهارم اسفند 9 تقدير از برگزيدگان ارديبهشت ماه 2- معلمان علاقمند به شركت در جشنواره مي توانند در قالب
يك تيم سه نفره شامل ( طراح سناريو ، طرح تجهيزات و رسانه ها و مجري تدريس)
به توليد سناريو و اجراي عملي تدريس بپردازند . 3- نقش هريك از اعضاي تيم به شرح زير مي باشد : * طراح سناريو (با تاكيد بر الگوها و روش هاي فعال تدريس) : همكاران گرامي كه در زمينه ي طراحي و انتخاب الگوها و روش هاي
فعال تدريس موضوع مورد نظر در هر پايه توانمند مي باشند ضمن هم فكري و
هماهنگي با ديگر اعضاي تيم با تدوين و طراحي سناريو در جهت حضور گروه در
جشنواره الگوهاي مناسب تدريس مشاركت خواهند داشت . * مدير رسانه(معلم ناظر و طراح تجهيزات و رسانه هاي متناسب با موضوع تدريس جشنواره) :
به منظور تقويت روش هاي نوين تدريس از جمله روش تدريس چند حسي (مختلط) و
... كه منجر به هدايت يادگيري از طريق تمام حواس خواهد شد همكاران علاقمند و
آگاه در زمينه ي تجهيزات و وسايل كمك آموزشي از جمله رسانه هاي مبتني بر
ITضمن پي گيري تدوين سناريو در امور رسانه اي فرآيند تدريس مشاركت خواهند
داشت . * مجري تدريس ( با تاكيد براجراي الگوها و روش هاي فعال تدريس در كلاس درس) :
همكاران علاقمند و توانمند در زمينه ي اجرا و انجام ارزشيابي متناسب با
موضوع تدريس ضمن پي گيري تدوين سناريو ، در اجراي تدريس به صورت عملي و در
كلاس واقعي مشاركت خواهند داشت . *از آن جا كه شيوه نامه ي جشنواره درس پژوهي بر اساس خرد جمعي
و تفكر گروهي تدوين گرديده است ، انتظار مي رود انتخاب موضوع تدريس در هر
پايه ، انتخاب الگوهاي و روش هاي مناسب ، انتخاب رسانه ها و تجهيزات آموزشي
، انتخاب ابزارهاي ارزشيابي و ... براساس كارگروهي صورت پذيرد . 4- هيچ گونه محدوديتي در انتخاب اعضاي تيم به لحاظ اشتغال در يك آموزشگاه يا در يك پايه نمي باشد . 5- تدريس در كلاس درس با حضور اعضاي تيم و دانش آموزان صورت
مي پذيرد ، كه دانش آموزان در نقش فراگير و اعضاي تيم در نقش مجري تدريس و
ناظرين بر اجرا خواهند بود . در اين شيوه مجري ، اجرا كننده فرايند تدريس و
ناظرين( طراح سناريو و مدير رسانه) مسئول ثبت گزارش از كيفيت و تاثير
الگوها و روش هاي پيشنهاد ي ( طراح سناريو) و رسانه هاي ارائه شده ( مدير
رسانه ) در فرم پيوست الف خواهند بود . در پايان 30 دقيقه ي تدريس ضمن تكميل يك نمونه فرم پيوست الف
جهت ثبت گزارش از اجراي تدريس توسط مجري، ناظرين طي نشست 15 دقيقه اي به
جمع بندي گزارشات خود پرداخته و ضمن تكميل فرم پيوست ب گزارشي از فرآيند
تدريس به داوران ارائه خواهند داد . لازم به ذكر است ، تكميل فرم هاي الف و ب و تحويل فرم ب به داوران ضروري است و در فرم امتياز بندي بند خاص لحاظ گرديده است . 6- شايسته است كليه تجهيزات فرآيند تدريس در قالب تيم از توليدات اعضاي تيم باشد. 7- مناطق در برگزاري كارگاه هاي آموزش سناريو نويسي و درس پژوهي برنامه ريزي هاي لازم را بنمايند . 8- اطلاع رساني دقيق و به موقع بر طبق شيوه نامه ارسالي توسط كارشناسان محترم صورت پذيرد . 9- مستند كردن اثر از طريق فيلمبرداري: - گروه درس پژوهي بايد جريان تدريس و اقدامات راجع به نقد و
گفتگو ي گروه خود را به تصوير كشيده و در قالب DVD در اختيار ارزيابان
منطقه قرار دهد. - با توجه به اين‌كه فيلم هاي‌گردآوري شده تحت عنوان بانك
اطلاعاتي تدريس پايه هاي مختلف تحصيلي دوره ي ابتدايي درآرشيو گروه
تكنولوژي و گروه هاي آموزشي دوره ي ابتدايي جهت استفاده همكاران نگهداري
خواهد شد و داوري آثار از روي فيلم هاي ارسالي خواهد بود توجه به نكات زير
در اجراي فيلمبرداري لازم مي باشد : - رعايت اصول اخلاقي و مذهبي از جمله پوشش مناسب و ... - ضبط اجراي تدريس همكاران بر روي فيلم DVD صورت پذيرد . - دوربين در زمان فيلمبرداري ثابت ولي در صورت ضبط مواردي كه
نياز به حركت دوربين مي باشد ( فعاليت گروهي و ...) با هماهنگي قبلي
آموزگار و فيلمبردار مشروط بر اين كه حركت آن موجب مزاحمت و حواس پرتي دانش
آموزان نگردد، امكان پذير مي باشد. - عدم استفاده از ميكروفن دوربين و بكارگيري ميكروفن متصل به
دوربين (سيار و ...) جهت ضبط صدا و بالا بودن كيفيت صوتي فيلم در امر
داوري. - عدم استفاده از ميكس ، افكت، تيتراژ و هر موردي كه فيلم را غير واقعي نمايش مي دهد. - مدت زمان تدريس 30 دقيق مي باشد. - از صحنه هاي مهم تدريس و تعاملات دانش آموزي و معلم به نحو مطلوب فيلمبرداري آموزشي صورت پذيرد. 10- معلمان گرامي در كلاس هاي چندپايه نيز در قالب يك گروه سه
نفره مي توانند با محوريت يك درس ارائه فعاليت نمايند . شايان ذكر است
طراحي آموزشي در كلاس هاي چند پايه حتما به صورت تلفيقي باشد ، ( يكي از
درس هاي مذكور به صورت محور و يك درس فرعي به صورت دلخواه در كنار آن لحاظ
گردد.) 11- اعضاي كميته اجرايي در مناطق و شهرستان ها به شرح ذيل مي باشد : رئيس اداره – معاون پشتيباني – معاون آموزش ابتدايي (معاون
آموزش عمومي)- كارشناس مسئول آموزش ابتدايي- كارشناس تكنولوژي و گروه هاي
آموزشي 12- هيئت داوران جشنواره به صلاحديد منطقه / شهرستان ازبين همكاراني كه در جشنواره شركت نمي كنند ، انتخاب گردد. 13- از اعضاي تيم هاي برگزيده هرمنطقه / ناحيه به نحو مطلوب تقدير به عمل آيد . 14- معلمين گرامي گزارش كتبي درس پژوهي را در محيط WORD طراحي
و همراه با DVD فيلم فرآيند تدريس و فرم جمع بندي «ب» براي شركت در
جشنواره درس پژوهي ارائه نمايند . 15- نام و نام خانوادگي گروه درس پژوهي ، پايه، دوره تحصيلي
،شماره تلفن ، عنوان درس پژوهي و نام منطقه / شهرستان در روي گزارش كتبي و
DVD فيلم فرآيند تدريس الزاما ثبت گردد. «چگونگي تدوين گزارش كتبي در درس پژوهي » *صفحه عنوان *صفحه بسم ا.. *صفحه تقديم *صفحه تقدير *چكيده *فهرست مطالب فصل اول *مقدمه *تعريف و تبيين مسأله و توصيف چالش هاي موجود و تعيين وضعيت مطلوب (مشكل موجود) * تعيين ضرورت و اهميت موضوع *تعيين اهداف (اهداف كلي – جزئي – رفتاري و ...) * تعيين سوالات درس پژوهي ( تبديل اهداف به سوالات پژوهشي) فصل دوم فصل سوم فصل چهارم فصل پنجم فرم معرفي نامه آموزشگاه بسمه تعالي به اداره آموزش و پرورش ناحيه / منطقه.................. تاريخ : از آموزشگاه ......................... شماره: موضوع : اعلام آمادگي گروه درس پژوهي احتراما در اجراي شيوه نامه جشنواره درس پژوهي در سال تحصيلي
:92-91 در ذيل اسامي و مشخصات اعضاي گروه درس پژوهشي اين آموزشگاه ، به
منظور اعلام و شركت در جشنواره مذكور معرفي مي گردند . مشخصات اعضا : نام و نام خانوادگي شماره پرسنلي مدرك و رشته تحصيلي نام آموزشگاه نقش در گروه مشخصات درس: پايه نام درس عنوان درس هدف يادگيري مهر و امضاي مديرآموزشگاه فرم (الف) : گزارش منظم ناظر بر كاربست الگوها و روش هاي فعال تدريس حين اجرا (طراح سناريو) موارد مثبت : موارد قابل تجديد نظر: نام و نام خانوادگي ناظر: فرم (الف) : گزارش منظم ناظر بر تاثير رسانه ها و تجهيزات كمك آموزشي طراحي شده حين اجرا موارد مثبت: موارد قابل تجديد نظر: نام و نام خانوادگي ناظر: فرم (الف) : گزارش منظم ناظر برروند تدريس حين اجرا (مجري) موارد مثبت: موارد قابل تجديد نظر: نام و نام خانوادگي ناظر: فرم (ب) : جمع بندي معلمين ناظر ( تيم جشنواره الگوهاي مناسب تدريس) موارد مثبت: موارد قابل تجديد نظر: موارد پيشنهادي در صورت تكرار تدريس: نام و نام خانوادگي معلمين ناظر (اعضاي تيم ) 1- ..................... پايه تدريس ................ آموزشگاه ................... منطقه /شهرستان ...................... 2- ..................... پايه تدريس ................ آموزشگاه ................... منطقه /شهرستان ...................... 3- ..................... پايه تدريس ................ آموزشگاه ................... منطقه /شهرستان ...................... تاريخ و مهر و امضاي آموزشگاه مجري ارزيابي گزارش كتبي ( فرم شماره 1) نام و نام خانوادگي اعضاء: الف) مجري تدريس: ب) مسئول رسانه: ج) سناريوتدريس: ناحيه / منطقه: پايه:
نام درس: عنوان درس: زمان
تدريس: هدف يادگيري: رديف عنوان امتياز امتياز كسب شده 5 4 3 2 1 1 تا چه اندازه بيان مسئله مبتني بر واقعيات مدرسه و كلاس است ؟ 2 ضرورت و اهميت مسئله تا چه اندازه تبيين شده است ؟ 3 تعيين اهداف تا چه حد با موضوع درس متناسب مي باشد؟(توجه به عرصه هاي علم ، عمل ، اخلاق ، تفكر و ايمان و باور) 4 تا چه حد راهكارهاي گروه براي چالش هاي موجود در فرآيند اجرا مناسب مي باشد؟ 5 تا چه ميزان جدول زمانبندي مناسب براي اجرا تدوين گرديده است ؟ 6 تا چه اندازه گروه بر اساس وظايف خود ايفاي نقش نموده اند؟ 7 تا چه ميزان مشاركت و همكاري اعضاي گروه منجر به توليد انديشه ي نو شده است ؟ 8 ابزارهاي جمع آوري اطلاعات تا چه ميزان براي ارزيابي تحقق اهداف تعريف شده مناسب مي باشد؟ 9 تا چه ميزان ابزارها و امكانات تدريس متناسب با مهارت و شرايط يادگيري مد نظر قرار گرفته است ؟ 10 تا چه اندازه تدريس ارائه مورد تحليل علمي و اصولي قرار گرفته است ؟ 11 نحوه ي درج نظر نهايي گروه تا چه اندازه مناسب است؟ 12 تبيين محدوديت ها و پيشنهادات طرح تا چه اندازه است ؟ 13 ميزان رعايت سادگي و روان بودن جملات در ارائه ي گزارش كتبي تا چه اندازه است ؟ 14 سير منطقي و اصولي تدوين گزارش كتبي تا چه اندازه رعايت گرديده است ؟ جمع امتياز : نام و نام خانوادگي ارزياب : امضاء: ارزيابي فرآيند تدريس ( فرم شماره 2) رديف شاخص هاي ارزيابي امتياز امتياز كسب شده 1 مشخصات كلي 2 تعيين اهداف 5 2 پيش بيني ابزار و رسانه هاي آموزشي 3 3 پيش بيني روش هاي فعال تدريس 3 4 پيش بيني الگوهااي تدريس 3 5 امور مقدماتي 3 6 ارزشيابي تشخيصي 2 7 آماده سازي و ايجاد انگيزه 5 8 ارائه درس با كاربست اهداف . وسايل و روش هاي پيشنهادي 30 9 جمع بندي و نتيجه گيري 2 10 ارزشيابي مرحله اي (تكويني) 3 11 طراحي فعاليت هاي تكميلي و تعيين تكليف مناسب 4 12 خلاقيت و نوآوري در كليه مراحل 6 13 توجه به بازخورد هاي تشويقي متناسب با فراگيران 4 14 توجه به استفاده از فن آوري نوين در مراحل تدريس 10 15 توجه به كارگروهي در مراحل تدريس 5 16 توجه به بعد تلفيقي مفاهيم درس 5 17 توجه به مهارت هاي زندگي 5 جمع كل: 100 نام و نام خانوادگي ارزياب : امضاء: ارزيابي تدريس عملي ( فرم شماره 3) رديف شاخص هاي ارزيابي امتياز امتياز كسب شده 1 نحوه ي ورود و ايجاد ارتباط مؤثر با دانش آموزان 2 2 توجه به ووضع فيزيكي كلاس ، دقت در وضع جسمي و رواني دانش آموزان و حضور و غياب 2 3 چگونگي ارزشيابي تشخيصي 4 4 تبييين موضوع و هدف هاي آموزشي مورد نظر 3 5 چگونگي ايجاد انگيزه و جلب توجه دانش آموزان در طول فرايند تدريس 5 6 رعايت آراستگي و مرتب بودن متناسب با شان معلمي 2 7 استفاده از مباني علمي ، روش ها و الگوهاي فعال متناسب با مفاهيم درس 5 8 تسلط بر موضوع و محتواي درس 6 9 نحوه ي بيان و حركات معلم و تناسب آن با درس و كلاس 4 10 استفاده صحيح از ابزار و رسانه هاي آموزشي متناسب با درس 5 11 استمرار ارتباط و تعامل با دانش آموزان و توجه به بازخورد هاي آن ها 5 12 ارائه باز خورد مناسب ( استفاده به موقع از تشويق ) 2 13 فراهم كردن فرصت هاي مناسب براي تفكر، كشف اصول، قواعد و راه حل ها توسط دانش آموزان 4 14 فراهم كردن فرصت هاي مناسب براي پرسش و پاسخ دانش آموزان 2 15 نحوه مديريت و اداره كلاس 4 16 ميزان مشاركت و فعاليت دانش آموزان در فرايند تدريس به ويژه كار گروهي 4 17 توجه به نكات ديني و اخلاقي ، اجتماعي و ... در فرآيند تدريس 3 18 ايجاد علاقه و نگرش مثبت در دانش آموزان نسبت به درس ( ايجاد فضاي پويا و با نشاط در كلاس) 3 19 جمع بندي و نتيجه گيري مناسب در پايان تدريس 4 20 چگونگي ارزشيابي تكويني با توجه به اهداف آموزشي 5 21 تعيين تكليف و فعاليت هاي تكميلي مناسب 3 22 هماهنگي و تطابق جريان تدريس با سناريو ارائه شده ( تنظيم شده) 5 23 خلاقيت و نوآوري در فرايند تدريس 5 24 استفاده از زمان پيش بيني شده 3 25 ميزان استفاده از فن آوري نوين در مراحل تدريس 10 جمع كل 100 نام و نام خانوادگي ارزياب : امضاء:
نمونه گزارش کتبی (درس پژوهی)
با سمه تعالی احتراماً به استحضار معلمین گرامی می رساند در سال
تحصيلي :93-92از طرف معاونت آموزش ابتدايي وزارت متبوع، درس پژوهی به
عنوان یک رویکرد جدید در ارائه فرآيندهاي تدريس ( جشنواره الگوهاي برتر
تدريس ) مد نظر قرار گرفته است كه شيوه نامه اجرايي درس پژوهي به كليه
مناطق وشهرستان ها ارسال گرديده است . و در راستا ي لزوم آگاهی بيشتر
معلمان گرامی نمونه ای از نحوه ی نگارش گزارش کتبی درس پژوهی ارائه می
گردد .لازم به ذکر است که نمونه فوق تنها برای آشنایی اولیه همکاران گرامی
ارائه گردیده است و نمونه ی جامع و کاملي نمی باشد . از اینرو همکاران
گرامی با عنایت به مباحث مطرح شده در شیوه نامه ارسالی و شركت در كارگاه
هاي آموزشي مناطق وشهرستان ها و ارتباط با همکارانی که در سال د ر كارگاه
يك روزه درس پژوهي شركت نموده‌اند نسبت به تهیه یک گزارش کتبی جامع و کامل
اقدام نمایند. با تشكر گروه تكنولو‍ي وگروه هاي آموزشي ابتدايي عنوان درس پژوهی : تقویت خداشناسی (در کلاس های چند پایه) اعضای گروه درس پژوه : 1- 2 - 3 - اسفند 92 جهت استفاده بقیه روی ادامه مطلب کلیک نمایید.
ادامه مطلب...
فرایند درس پژوهی تشخیص مشکل و تعیین اهداف روش تعیین اهداف و موضوعات تعیین اهداف هدف پژوهش: رشد اعتماد به نفس دانش‌آموزان و تشویق آنان برای گرفتن مسوولیت ها جهت یادگیری ویژگی دانش‌آموزان کنونی ویژگی دانش‌آموزان آرمانی نمونه دیگر تعیین اهداف مثال شماره 3 هدف کلی پژوهش: مثال شماره 4 هدف کلی پژوهش: طراحی برنامه درس پژوهی در این مرحله سوالاتی به شرح زیر مورد توجه قرار می گیرند : ¢ چه موضوعی از دروس مورد مطالعه قرار می گیرد؟ ¢ چه کسانی در اجرای کار همکاری می کنند ؟ ¢ چه امکاناتی مورد نیاز است ؟ ¢ چه کسی درس را اجرا خواهد کرد؟ اجرای تدریس و مشاهده آن گزارش گیری از تدریس و بازتاب و اصلاح آن تدریس مجدد و مشاهده آن نظر یک هماهنگ کننده درس پژوهی و سرانجام با تهیه و انتشار یک گزارش، معلمان کار خود را مستندسازی کرده و به مبادله دانش حرفه‌ای و شغلی خود می‌پردازند. حوزه های تعامل در درس پژوهی زمان برای همکاری جو همکاری گروهی در مدرسه و سخن آخر تهیه و تنظیم : سرکار خانم گوهر حکیمی
فرایند درس پژوهی چرخه ای است که امروزه
در بیش تر کشورهای پیشرفته ی دنیا از استقبال ویژه ای برخوردار است. جهت
سهولت بیش تر در درک و یادگیری این فرایند که در واقع یک برنامه ریزی بلند
مدت و به نوعی سرمایه گذاری آموزشی محسوب می گردد مراحل آن در ده گام اساسی
طرح گردیده است: گام اوّل: تشکیل گروه، تقسیم کار و مسؤولیّت اعضای گروه یک گروه 5 نفره می‌تواند به شیوه‌ی زیر سازماندهی شود: (یک نفر مسؤول هماهنگیـ دو نفر مسؤول نوشتن طرح درس- دو نفرمسؤول اجرای طرح ) اعضای گروه باید علاوه بر مسؤولیّت تعیین شده همگی در یک راستا و به طور مشترک در کلیّه ی فعّالیّت‌ها نقش داشته باشند. گام دوم: تعیین هدف پژوهش به عنوان مثال : درگیر ساختن دانش‌آموزان در فرایند یاددهی –
یادگیری و این که بیاموزند آن چه را که می‌دانند چگونه در شرایط جدید به
کار گیرند. ملاک انتخاب هدف فوق بر اساس مواردی از قبیل : · وجود مشکل در ارتباطات شفاهی دانش‌آموزان · مشکل در به کار بستن دانسته‌ها · ناتوانی در حلّ مسئله و ... می‌باشد. گام سوم: تعیین ماده و موضوع درسی موضوع باید به گونه‌ای انتخاب گردد که برای معلّم و
دانش‌آموزان چالش برانگیز باشد و بتواند گروه درس پژوهی را به هدف بلند
مدّت تحقیق برساند. به عنوان مثال: مادهی درسی: ریاضی پایهی چهارم واحد: هندسه موضوع درس: مساحت مثلّث انتخاب این موضوع گروه را در راه رسیدن به اهداف گام دوم یاری میرساند. گام چهارم: تدوین طرح درس اوّلیّه توسّط اعضای گروه هدف کلّیِ موضوع درسی: توانایی محاسبهی مساحت مثلّت. اهداف ورودی: 1- قاعده، ارتفاع و واحد مساحت را بشناسد و ... اهداف جزئی و رفتاری- دانش‌آموز بتواند: · نظر خود را در خصوص نحوهی محاسبهی مساحت مثلّث بیان کند. · مساحت باغچه‌ی مثلّث شکلی را به دست آورد و ... سایر مراحل طرح درس مانند انتخاب روش‌ها و وسایل،
فعّالیّت‌های تدریس، ارزشیابیها و فعّالیّت‌های مکمّل و فوق برنامه بر
اساس طرح درسهای معمول تدوین می‌گردد. گام پنجم : اجرای اوّلین تدریس در این مرحله سناریوی نوشته شده (مساحت مثلّث) توسط یکی از
اعضای گروه درس پژوهی به گروهی از دانش آموزان تدریس می‌گردد. در ضمن
تدریس، سایر اعضای گروه و ناظران از نکات مثبت و منفی تدریس،
عکس‌العمل‌های دانش‌آموزان ، سؤالات آنان و ... یادداشت بر می‌دارند.
ناظران و اعضای گروه بایستی در نکته برداری، چارچوب معیّنی را لحاظ نمایند.
(تمرکز روی میزان فعّالیّت‌های دانش آموزان، اثربخشی روش‌ها، ابزار تدریس
و . . .) گام ششم : گزارش نویسی و نقد و بررسی اوّلین تدریس در این مرحله هنگام تدریسِ مساحت مثلّث ناظران باید به مواردی مانند : تسلّط معلّم بر تدریس ؛ میزان توانایی دانش آموزان در کاربرد
وسایل اندازهگیریِ واحد مساحت ؛کارآمدی روشهای تدریس و
شیوه‌های ارزشیابی ؛ استنباط دانش آموزان از موضوع یادگیری و... توجّه و بر
این اساس گزارش اوّلیّه را تهیّه نمایند. در پایان تدریس، حتّی الامکان جلسهی تهیّه‌ی گزارش در
همان محل انجام شود و از نظرات خود معلّمِ مجری و دانش‌آموزان نیز استفاده
گردد. در خاتمه مفسّر نهایی جمع بندی را انجام می‌دهد. گام هفتم : بازنگری مجدّد طرح درس در این مرحله گروه درس پژوهی چهار گام اساسی پیشِ رو دارد: 1- جمع‌آوری و بازبینی اطّلاعات مانند یادداشت‌ها، مشاهدات اعضای گروه و ناظران، کار دانش‌آموزان، فیلم تدریس و ... 2- تجزیه و تحلیل داده‌ها ( شواهدی که میزان برآورده شدن اهداف توسّط دانش‌آموزان را نشان می‌دهد). 3- شناسایی تغییرات مورد نیاز (چه تغییراتی و چگونه انجام شود تا گروه را به تحقّق هدف پژوهش برساند). 4- اصلاح طرح درس : فرد مسؤول باید کلیّهی نکاتی را
که نیاز به تغییر دارد به صورت برجسته در طرح درس گنجانده و به اطّلاع اعضا
برساند تا در نهایت طرح درس نهایی تدوین و آمادهی اجرای مجدّد شود . گام هشتم: تدریس دوم و تمرکز بر تهیّه‌ی گزارش مجدد در این مرحله یکی دیگر از اعضای گروه یا همان معلّم قبلی ،طرح
درس اصلاح شده را به گروه دیگری از دانش آموزان تدریس می‌نماید. ناظران
باید تفاوت یادگیری دانش آموزان را در دو تدریس اجرا شده بررسی و درباره‌ی
دلایل این تفاوت‌ها بحث نمایند گام نهم: گزارش نویسی و نقد و بررسی تدریس دوم در این مرحله علاوه بر فرایند گزارشگیری مانند اوّلین تدریس،
تفاوت میزان درک و یادگیری دانش‌آموزان، دسترسی مطلوب به اهداف درس و
اثربخشی تدریس در تحقّق این اهداف نیز مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. گام دهم: بازتاب و پیامدهای تدریس مرحله‌ی نهایی در فرایند درس پژوهی ایجاد گزارشی از 9 گام
قبلی است که می‌تواند داستان یک چرخه‌ی درس پژوهی را به صورت توصیفی بیان
نماید. این داستان می‌تواند شواهد بررسی شده را مستند سازی نموده و دانش حرفه‌ایِ کسب شده توسط گروه را در عمل شرح دهد.
