چگونگی آموزش هندسه ی مقطع راهنمايي

نويسنده : الهام صحرايي  http://elhamsahraei.blogfa.com/

چکيده

هندسه به عنوان بخشی از رياضی ، يکی از درس های مهم ، مشکل و در عين حال ، پر جاذبه و شيرين دوران تحصيل است . ( البته گهگاهی نيز مخاطره آميز می شود و لازم است موردتوجه قرار گيرد .) هر معلمی که در مقطع راهنمايي ، درس رياضی را تدريس کرده باشد ، متوجه اين می شود که دانش آموزان در بخش هندسه ، دچار سردر گمی می شوند و مسائل مربوط را نا ملموس تلقی می کنند . علت اين امر می تواند دلايل خاص خود را داشته باشد . بايد از ديد دانش آموزان به مسأله نگاه کرد و عملکردهای آن ها را در حل نمونه های متنوع مربوط به هندسه بررسی نمود  تا منشا اين مشکل پيدا شود و راه حل مناسب پيشنهاد گردد .در اين مقاله سعی شده است که برخی از مشکلات يادگيری هندسه و راه حل هايي برای آموزش بهتر اين بخش از درس رياضی ارائه شود .

واژه هاي کليدي : هندسه – تقويت ذهن فضايي – بازی هندسی –  بعد عملکردی

فصل نامه ي الکترونيکي

روش هاي فعال تدريس  رياضي مبتني بر ساخت و ساز گرايي

نويسنده :الهام صحرايي

چکيده

رياضـي يکي از چند درسـي اسـت کـه در باز کــردن ذهــن دانــش   آمــوز و آمــوزش چگونــه انديشــيدن نقــش درجــه اول را دارد اما يادگيري درس رياضي از معضلات دانش آموزان است و  روش هاي ياددهي آن يکي از مسائلي است که هر معلم رياضي با آن مواجه مي شود . همچنين با توجه به اين که امروزه علم باسرعت واقعا باورنکردني در حال گسترش است اين سوال پيش مي آيد که چگونه مي‌توان از ميان انبوه اطلاعات و دانش توليد شده مناسب‌ترين، بيشترين و مورد نيازترين محتوا را انتخاب نموده و آموزش داد؟ و چگونه مي‌توان انتظار داشت يادگيرندگان بهترين بهره را از آن ببرند؟ امروزه ، ديگر نيازي به دانش آموزاني نيست که فقط مخزن اطلاعاتي باشند که هيچ عملکردي در پي آن نيست . بلکه بايد دانش آموزان امروزي بتوانند نياز هاي خود را تشخيص  دهند و از ميان اطلاعاتشان ، داده ي درست را براي هدفشان انتخاب بکنند و آن ها را به کار ببرند و بين معلومات و جهان واقعي ارتباط برقرار کنند . نظام‌هاي آموزشي جهان براي برطرف کردن معضلات موجود، به دنبال تغيير و اصلاح روش‌ها و سياست‌هاي پيشين خود هستند.در ميان راه حل‌ها و پيشنهادات گسترده موجود، ساخت و سازگرايي که برخاسته از نهضت فلسفي- اجتماعي است، مي‌تواند پاسخي براي رسيدن به هدف آموزش برتر باشد. به‌جاي آن که دانش از پيش‌ساخته شده را به دانش‌آموزان انتقال دهيم مي‌توان تدبيري انديشيد که دانش‌آموز خود به توليد علم بپردازد ، در اختيار گذاشتن ابزار لازم، ايجاد شرايط مناسب و آموزش چگونه ساختن دانش ، لازمه  اين کار است. که اين همان مفهوم ساخت و سازگرايي است . در اين مقاله سعي شده است که روش ساخت و سازگرايي براي تدريس درس رياضي مورد بحث قرار گيرد و مراحل يک تدريس به اين روش مطرح شود .

واژه هاي کليدي : رياضي – روش هاي ياددهي – ساخت و ساز گرايي

بررسي نکاتي در ياد دهي و ياد گيري رياضيات و ارايه يک روش جديد براي تبديل واحد اندازه گيري (براي مقطع راهنمايي)

نويسنده :الهام صحرايي

چکيده

براي ياد دهي و ياد گيري رياضيات ، به نحوي که به اهداف آموزشي مورد نظر برسيم ، نکات زيادي را بايد در نظر داشته باشيم . اين سوال پيش مي آيد که اين نکات کدام ها هستند؟ همچنين براي استفاده از روش مناسب براي آموزش يک موضوع رياضي ، بايد به ويژگي هاي آن درس آشنا باشيم . سوال اين است که اين ويژگي ها چيستند و چطور مي توان با توجه به اين ويژگي ها ، روش مناسبي براي تدريس انتخاب کرد؟ براي آموزش هر مفهوم جديد ، بايد متناسب با آن ،روش درست را انتخاب کرد . در واقع سادگي يا دشواري يک موضوع رياضي مطرح نيست ، بلکه ياد دادن آن به دانش آموزاني  مد نظر است که براي اولين بار با آن موضوع آشنا مي شوند . پس براي ياد دهي خوب ، بايد در مقابل ذهن اين دانش آموزان قرار بگيريم نه در مقابل ذهن خود؛ در اين صورت مي توانيم روش خوب و مناسب را بيابيم . يکي از موضوعاتي که دانش آموزان در ياد گيري آن دچار مشکل مي شوند ، تبديل واحد هاي اندازه گيري است . ما در اين مقاله ، با توجه به نکته هاي آموزشي ذکر شده ، روشي را براي آموزش تبديل واحد هاي اندازه گيري مطرح کرديم .

واژه هاي کليدي: روش هاي مناسب تدريس - ويژگي هاي رياضيات - تبديل واحد هاي اندازه گيري

مقاله ارایه شده در نهمین کنفرانس آموزش ریا ضی ایران،زاهدان 1386

 نویسنده:الهام صحرایی

 موضوع:بهبود وضعيت آموزش رياضي و چالش هاي پيش روي

روش هاي ياد دهي و ياد گيري رياضي

( در دوره ي ابتدايي )

 چکيده

  عدم توجه به آموزش کافی و درست در دوره ی ابتدايی مشکل بزرگی است . چه بسيار دانش آموزانی که به سطح دوره ی راهنمايی می آيند و هنوز از درک يک مسئله ی ساده ی رياضی عاجزند ، به اين علت که دوره ی ابتدايی ، يک دوره ی حساس در آموزش محسوب می شود و در صورت توجه نکردن به آن ، مشکلات زيادی در آينده ايجاد خواهد شد . در اين جا ،  اين سوال پيش می آيد که ، چگونه می توان مفاهيم اوليه ی رياضيات را از دوره ی ابتدايی برای دانش آموزان ياد داد تا درک درستی از آن ها پيدا کرده و بتوانند در زندگی از آن ها استفاده نمايند؟ و چگونه می توان از به وجود آمدن مشکلات آموزشی رياضيات در آينده جلوگيری کرد ؟ ما در اين مقاله،  به روش های نوين آموزش  رياضی در دوره ی ابتدايی پرداخته ايم ، همچنين مشکلات و چالش هايی  را که مربوط به روش های  سنّتی  هستند ، مطرح کرديم. روش هايی که در اين مقاله ارائه شده اند ، روش هايی هستند که ميل و رغبت دانش آموزان را به درس رياضی بيشتر کرده و آن ها را کنجکاوتر می سازند.

مقاله پذیرفته  شده در دهمین کنفرانس آموزش  ر یاضی ایران  ،یزد 1387

نویسنده:الهام صحرایی

موضوع: هنر و آموزش رياضيات

چکيده

اين تصور در دانش آموزان که رياضيات درس دشوار و خشکی است ، باعث می شود که آنها به عمق رياضيات وارد نشوند و ما در آينده ، دانش آموزانی را داشته باشيم  که چيزی از رياضيات در ذهن ندارند به جز چند تا فرمول که حفظ کرده اند. پس بايستی به دنبال روش هايی بود که آموزش و يادگيری رياضيات را جذاب کند . اگر آموزش رياضيات با يک روش جالب و جذاب برای دانش آموزان همراه باشد ، يادگيری موثرتری صورت می گيرد . در اين جا اين سوال پيش می آيد که کدام روش ها هستند که در آموزش رياضيات ، يک فضای آموزشی جالب ايجاد می کنند؟ چگونه می توان در مباحث مختلف رياضی از اين روش ها بهره برد ؟  در ميان روش هاي کلي آموزش درس رياضی  ، مي توان به روش هنري اشاره کرد که از دير باز مورد نظر قرار داشته است .روش هنری آموزش رياضيات را می توان از طبيعت ايده گرفت   استفاده ي متنوع از اين روش در زندگي انسان ، از جمله در فعاليت هاي تفريحي ، رسانه هاي جمعي و کاربرد هاي پراکنده ي آن در برنامه هاي درسي و آموزشي و وجود شواهد  و قرائني حاکي از علاقه مندي و گرايش خاص دانش آموزان نسبت به برنامه هاي هنري ، لزوم انجام بررسي هاي گسترده را در اين زمينه آشکار مي سازد . ما در اين مقاله ، ارتباط بين هنر و آموزش رياضی را مورد بحث قرار داديم و اين که آموزش هنری درس رياضيات چه تاثيری در يادگيری رياضيات دارد .

واژه های کليدی : روش هنری آموزش رياضی _  ارتباط بين هنر و رياضی _  طبيعت

آموزش ریاضی 1

 آموزش ریاضی 2

 آموزش حسابان

آموزش دیفرانسیل

برای آنکه بتوانید ریاضی را بهتر بخوانید، بهتر بفهمید،

بهتر یاد بگیرید و بیشتر با آن دوست شوید بیست نکته

 زیر را بخوانید و به کار ببرید.

۱-به خاطر داشته باشید که یادگیری درس ریاضی حتما

باید در کلاس انجام گیرد زیرا یادگیری این درس به شدت

وابسته به معلم است.

۲- برای یادگرفتن ریاضیات داشتن تمرکز الزامی است.

 پس به هنگام یادگیری سر تا پا گوش باشید. به ویژه

 اینکه دبیر ریاضی از معدود دبیران پشت به کلاس است

 زیرا دائما مجبور به استفاده از تخته برای نوشتن است.

۳- به توضیحات دبیر یا مدرس ریاضی باید کاملا دقت کنید

 زیرا چکیده ی چند سال تجربه و انتقال مطلب به همراه

منطبق ریاضیاتی درس را تواما ارائه می کند.

۴- مراحل محاسباتی هر تمرین را به زبان خودتان برای

 خودتان بازگویی کنید و راهنما و خود آموز خاص خودتان

 را در هر مبحث بنویسید.

۵- از عدم توانایی یا مهارتتان در حل تمرینها و مسائل

 نترسید و دلسرد نشوید بلکه با شعف تمام با آن برخورد

 کنید زیرا با پی بردن به ضعف ها و نقص هایتان نیمی

از عیب را رفع کرده اید.

۶- به هنگام حل تمرین حدس بزنید که چگونه سؤال یا

سؤالات مشابهی ممکن است در امتحان بیابید.

۷- در انجام تمرینهای هندسه، درک این که قضیه از

شما چه چیزی را می خواهد، مهم است. هر چه

راههای بیشتر و جدیدتری برای بیان محتوای قضایا،

 تعاریف و اصول موضوعه پیدا کنید، هندسه را بهتر فهمیده اید.

۸- ریاضی سیری پلکانی دارد.بنابراین آمادگی مهارتی

 در انجام مفاهیم قبلا آموخته شده و درک آنها پیش نیاز

 درک مفاهیم ریاضی بعدی است.

۹- در کلاس درس ریاضی فعال باشید. دقت کنید، سؤال

کنید تمرین کنید، مراحل محاسباتی را ثبت کنید.

۱۰-موقع یادگیری تلاش کنید ساختار ریاضی، ارتباطات،

 روابط اجزاء و منطبق ریاضی حاکم بر آن، کاربردها و سایر

 ویژگی های نظری مطلب را بفهمید.

۱۱- با خودسنجی در تمرین های ریاضی، بلافاصله علل

ناکامی و عدم موفقیت خودتان در مقابله با تمرین را

ریشه یابی کنید مثلا این ناکامی ناشی از این باشد که:

الف) در درک و فهم ریاضیاتی تمرین مورد نظر مشکل دارید.

ب) در حل تمرین یا تمرین های مورد نظر مشکل دارید.

ج) تمرین هایی که انجام داده اید به حد کفایت و لازم نبوده است.

۱۲- تمرین های ریاضی را یک ضرورت و نه اجبار تلقی کنید

 و با داشتن نگرش مثبت به این تکالیف و هدفمند بودن از

 تمرین های ریاضی استفاده بیشتری ببرید.

۱۳- فقط به تمرین های موجود در کتاب درسی بسنده

نکنید بلکه از کتاب های ویژه حل تمرین یا به اصطلاح

کتاب کار هم استفاده کنید.

۱۴- اصل اساسی در انجام تمرین های ریاضی استفاده

 از استدلال قیاسی است نسبت به این مساله حساس

 و واقف باشید تا سرعت کارتان زیاد شود.

۱۵- هیچ گاه به هنگام خستگی به ادامه تمرین ریاضی

 نپردازید زیرا خستگی باعث کاهش دقت و تمرکزتان

شده و ضریب خطاها و ناکامیتان را بالا می برد.

۱۶- ریاضی مثل هر علم دیگری زبان خاص خودش را دارد.

 این زبان را بفهمید و بیاموزید تا از ارتباط با ریاضی لذت

 بیشتری ببرید. زبان ریاضی مجموعه ای از اعداد، علائم

و نمادها، حروف، اشکال و روابط بین آنهاست.

۱۷- یکی از موانع درک ریاضی، نداشتن تصور ریاضیاتی

 مثبت از خود است. این موانع ممکن است در درک

ریاضی، در تمرین ریاضی، در امتحان ریاضی دادن یا در

 تست ریاضی زدن باشد. با تلاش و تمرین سعی کنید

 بر این موانع غلبه کنید.

۱۸-اصول حل مساله را یاد بگیرید و به کار ببرید. این

اصول شامل موارد زیر است:

۱) مساله را بفهمید. یعنی فرض ها و شروط مسأله

 را درک کنید. داده ها و مجهول ها را روی کاغذ بیاورید،

ترسیم کنید یا مجسم کنید.

۲) ارتباط منطقی میان داده ها، شروط مسأله و مجهول

 را پیدا کنید.

۳) راه حل ها را پیدا کنید.

۴) عملیات را اجرا کنید و محاسبات لازم را انجام دهید.

۵) جوابهای به دست آمده را وارسی کنید و از صحت آنها

مطمئن شوید.

۶) راه حل های کوتاه تر یا متفاوت را پیدا کنید.

۱۹- هرگز قبل از حصول اطمینان از یادگیری متن و

جوهره ی درس به سراغ انجام تمرین نروید زیرا احتمال

ناکام شدن و عدم موفقیت تان زیاد خواهد بود.

۲۰- هرگز به سراغ حل المسائل نروید مگر آنکه قبلا:

۱-کتاب درسی را خوانده باشید.

۲-جزوه درسی تان را دقیق مطالعه کرده باشید.

۳-از کتاب کمک درسی یا نوار یا سی دی آموزشی

 استفاده کرده باشید.

۴-از معلم تان برای رفع اشکال کمک گرفته باشید.

۵-به دوستانتان یا همکلاسی های برتر برای رفع اشکال

 مراجعه کرده باشید.

۶-از اعضاء خانواده یا دیگران کمک گرفته باشید.

موفق باشید.

راهکارهای جذاب  تر کردن درس ریاضیات پنجم ابتدایی

  ریاضی از جمله مهارتهای اساسی است که دانش اموز باید از همان ابتدا آن رابه خوبی یاد بگیرد.

1-    به کارگیری آموزش های مجسم ونیمه مجسم در روش های ارائه درس

2-    تکرر وتمرین ودقت ومرور محتوا ومطالب تدریس شده به پر رنگ تر شدن یادگیری ریاضی کمک می کند.

3-    آموزش چهره به چهره دریادگیری کمک می کند.

4-    اختصاص وقت بیشتر به یادگیری کمک می کند.

5-    معلم تدریس ریاضی را با لطیفه وقصه همراه کند.

6-    ارائه مفاهیم ریاضی وتدریس توام با با زی و سرگرمی به یادگیری ریاضی کمک می کند.

7-    آموزگار باید دانش آموزان را با مسائل ریاضی درگیر کند.

8-    ارائه فعالیت های خارج از کلاس به دانش آموزان

9-    در درس ریاضی دانش آموزان را تنبیه وتحقیر نکنید

10-    تلاش در ایجاد تغییر نگرش مثبت نسبت به درس ریاضی به یادگیری کمک می کند.

11-    توانایی های دانش آموزان در حل مسئله، یادگیری ریاضی را آسان می کند

12-   به کارگیری متون کمک آموزشی ریاضی کمک بسیار  مفیدی  جهت یلدگیری آن کمک می کند.

13-    ساخت وسایل کمک آموزشی ساده توسط دانش آموزان در برخی موضوعات ومطالب کتاب ،به یادگیری کمک می کند. ودانش آموزهنگام کار با وسایل کمک آموزشی خسته نمی شود. اما نوشتن حتی کم زود خسته می شود.

14-     آزمون های مستمر به درک و یادگیری ریاضی کمک می کند.

15-    پرورش قوه ی اعتماد به نفس در دانش آموزان ،در یادگیری  بسیار موثر است.

16-    توجه ودقت دانش آموزان با حواس جمع در موقع تدریس آموزگار

17-  بر قراری ارتباط میان یادگیری ریاضی وزندگی روزمره  دانش آموزان

 عواملی که باعث عدم یادگیری در درس ریاضی می شود.

عدم وجود تصاویر و نقاشی های جذاب در کتاب ریاضی پنجم

عمده ترین مشکل یادگیری ،عدم یادگیری جدول ضرب در پایه  ی سوم است.

حجم زیاد مطالب و زمان نا کافی فرصت تکمیل یادگیری را نمی دهد.

دخالت برخی والدین در تدریس معلم و آموزش به روش های قدیمی به فرزندانشان

اضطراب ، نا امیدی افسردگی وعدم اعتماد به نفس در دانش آموزان

وجود مشکلات خانوادگی تاثیر مستقیمی در عدم یادگیری فراگیران در درس ریاضی دانست.

بر خی موضوعات ریاضی پنجم از حد درک و توانایی حل دانش آموز10تا 11 ساله بالاتر است

توجه بیش از حد آموزگار به این درس نسبت به سایر دروس مانند جایگزینی ساعات هنر ،ورزش ،و...به این درس  در

دانش آموزتنش و اضطراب میکند

وجود ذهنیت غلط مبنی بر سخت و مشکل بودن درس ریاضی  کار را در یادگیری مشکل می کند.

هر معلمی با بالا رفتن تجربه اش پی خواهد برد که باید به برخی کارهای ضروری در کلاس درس توجه نماید ، بعضی اعمال را نباید انجام دهد، و خود را در کلاس برای دقایقی به جای شاگردان فرض نماید . تجربه نشان داده معلمانی که در کلاس درس فعالیت و تحرک بیشتری داشته ، به شغل خود علاقه و عشق می ورزند ، هدف های متنوعی دارند ، درگیری ها و جنگ اعصاب کمتری داشته باشند ، دیر تر از دیگران فرسوده و شکسته خواهند شد و همیشه به عنوان فردی شاداب و با نشاط و موفق در شغل خود نزد دیگران شناخته شده اند . در زیر به صورت خلاصه ، کارهایی که معمولا" در کلاس درس باعث حلب توجه دانش آموزان ، علاقمندی به درس و معلم و نشاط آنان میشود و برگفته از تجارب شخصی است ، ذکر می گردد .

 با شنیدن نام " برنامه " یا " طرح درس " یا " طرحی برای مدیریت کلاس"  ، اذهان به سراغ چندین صفحه کاغذ می رود که در آن با دقیقه و ثانیه ، ریز فعالیتها نوشته شده و به عبارتی ، معلم را در چهار چوب مقرراتی ، محصور می کند ، (و به این دلیل خیلی ها حتی در مورد آن هم صحبت نمی کنند) اما مقصود از داشتن برنامه ، الزاما" با ثبت آن ( و چیزی شبیه به طرح درس معرفی شده در کتب روش تدریس ) ، یکسان نیست . موارد زیر در دوره ابتدایی تا دبیرستان اعمال شده است و تاثیرات شگرفی بر دانش آموزان داشته است :

1-     به محض مشاهده علایم خستگی در دانش آموزان و حواس پرتی آنان ، جریان تدریس  یا پرسش را قطع کرده و به آنها اجازه داده شود که از جای خود بلند شده ، کشش عضلانی داشته ، نفسی بکشند و دقایقی کوتاه آزاد باشند ( در این حال تحمل برخی مزه پرانی ها به هم در جلسات اول  ، ضروری است و سپس عادت خواهند کرد ) ، اگر بدون توجه به خستگی دانش آموزان به تدریس یا پرسش ادامه دهیم ، در واقع کاری بیهوده و بی ثمر را دنبال خواهیم کرد .

2-     هیچگاه بدون اطلاع قبلی ، پرسش کلاسی یا امتحان کتبی برگزار نکنیم و حتی در جلسه قبل ، صفحات و نوع پرسش و حتی افرادی که از آنان پرسش شفاهی انجام می شود تلویحا" مشخص شوند و این صرفا" برای رفع حالت اضطراب دانش آموزان است ، برخی معلمان برای  حالت " همیشه آماده باش بودن کلاس " توجهی به این نکته ندارند که امتحان یا پرسش  بدون اطلاع قبلی ، از نظر دانش آموزان نوعی مچ گیری محسوب می شود . در رابطه با دانش آموزانی که از آنان پرسش به عمل می آید باید گفت معمولا" به سه دسته تقسیم می شوند و هر کسی تکلیف خود را خواهد دانست و در کنار آن پاسخ گویی داوطلبانه هم مد نظر قرار می گیرد و بدین ترتیب دانش آموزان تمایل بیشتری هم برای جواب دادن دارند و درگیری ها خیلی کمتر می شود .

3-     حتما" قبل از تدریس درس جدید ، خلاصه مطلب قبلی برای دانش آموزان گفته شود و آنها را به هم ربط داد .

4-     اگر وقت اضافه ای در کلاس موجود بود ، نباید گذاشت دانش آموزان از سرو کول هم بالا بروند بلکه به نحوی باید آنها را تحت آموزش قرار داد به عنوان مثال صحبت و تبادل نظر در مورد مسایل اجتماعی محل سکونت ، یا وضع مدرسه و غیره ، دانش آموزان اظهار نطر در جمع را خیلی دوست دارند .

5-     طوری برنامه ریزی شده  که هر جلسه با توجه به دوره تحصیلی و پایه ، حدود 3 تا 5 دقیقه یک رفتار نیکو اجتماعی  فردی ، و یک روایت یا حئیث مرتبط با دانش آموزان در پایان کلاس ذکر می شود . دانش آموزان آن را یاداشت می کنند این موارد حتی در کلاس ریاضی  و تاریخ و غیره هم امکان پذیر است و اگر حالت اظهار نظر پیدا کند ، از آن به عنوان روش تدریس  " قضاوت به شیوه حقوقی"  هم   استفاده می شود .

6-     با بهره گیری از روش ایفای نقش ( برای هر درسی امکان دارد) توسط دانش اموزان ، منظور خود و موضوع  را سریعتر و بهتر به دانش آموزان منتقل کنید ، بهتر است جلسه قبل ، قرار ایفای نقش ، موضوعات و شرکت کنندگان مشخص شوند .

7-     به صلاحدید معلم می توان هر جلسه یکی از دانش آموزان را به ترتیب انتخاب کرد تا مطالبی در راستای درس را به دانش آموزان ارائه دهد ( این کار بین دانش آموزان به نام کنفرانس  مشهور است) . اگر معلم بتواند اهداف این کار را کاملا" تشریح و زمینه های آن را فراهم نماید ، شاگردان هم بدان علاقمند خواهند شد ، در صورتی که همه کلاس در برنامه شرکت کنند ، موانعی مانند  تمسخر دیگران ،اضراب صحبت در روبروی همکلاسی ها و غیره به تدریج  کمتر خواهد شد .

8-     استفاده از ارزانترین و کاراترین تشویق ها یعنی تشویق لفظی ( با دلیل نه طبق عادت کلامی ) را در کلاس هرگز فراموش نکنید . کلماتی مانند : آفرین !  احسنت !  خوبه ! باریک ا...! تشکر ! به جابود ! خوشحالم ! و غیره اثری شگفت انگیز دارد .

9-     استفاده از  تشویق " کف زدن " توسط کل کلاس برای موفقیتهای کوچک و بزرگ آنان ، یا به دنبال آمادگی کل دانش آموزان یا گروهی از آنان برای پاسخ گویی به درس ، اتمام درس ، کسب نمرات مطلوب ، اظهار نظرهای مناسب و غیره ، حال و هوای کلاس را عوض خواهد کرد .

10-دو کار در کلاس نباید توسط معلم فراموش شود ، و اثر معجزه آسایی در آرامش و آمادگی دانش آموزان دارد و آن ذکر صلوات در برخی مواقع و یا  تلاوت آیاتی از قرآن مجید با ترجمه توسط یکی از دانش آموزان است . و این کار ارتباطی به دروس خاص ندارد اینکه نباید فقط به کلاس دینی و پرورشی یا قرآن بسپاریم . حداقل هر چند جلسه یکبار شروع کلاس با تلاوت قرآن در آرامش شاگردان موثر است ...

11-بردن روزنامه به کلاس حتی ، دو سه هفته یکبار ،و اختصاص دقایقی از ذکر خلاصه مطالب آن که مرتبط با درس باشد، مفید است .

12-برای پرسش پای تخته الزامی نیست که دانش آموز سرپا و روبروی دانش آموزان بیاستد ، می توان برای آنها که خیلی اضطراب دارند ، یک صندلی روبروی میز معلم گذاشت تا دانش آموزانی که مایل هستند روی آن نشسته و با حالت شبیه به مصاحبه به درس پاسخ گویند ( با اجرای این روش ، کلیه دانش آموزان ، خصوصا" شاگردان مضطرب ، تمایل نشان داده و نمرات مطلوبی کسب کرده اند )

13-هر دو ماه یکبار  به صورت غیر مستقیم نظر دانش آموزان خود را در مورد  شیوه تدریس و کلاس داری و برنامه آن بسنجید ، مطالبی را به شما خواهن گفت که قطعا" تعجب خواهید کرد!(شنیدن یا خوانده انتقادات دانش آموزان  جرات خاصی می خواهد !) و شما باید برای رفع نقایص روش خود اقداماتی بیاندیشید یا از رضایت آنان مطلع شوید.

14-سعی کنید هر ساله با دانش آموزان خود تعدادی عکس دسته جمعی بیاندازید و یکی از دانش آموزان اسامی را پشت عکس یااگر دیجیتالی بود به صورت دستی برای شما بنویسد ، این کار خیلی مورد علاقه دانش آموزان است و احساس صمیمیت خاصی با معلم می کنند و برخی از آنها که برای کلاس درد سر ساز بوده اند با این اعمال ، تغییراتی خواهند داشت . امروزه دوربین های دیجیتالی و غیره  کار را بسیار راحت و کم هزینه کرده اند .

15-حتی در دبیرستان به دانش آموزانی که درخواست بیرون رفتن از کلاس و ابخوری یا غیره را دارند ، توجه نمایید  و در راهنمایی و ابتدایی به هیچ وجه مانع نشوید ، در غیر این صورت آن دسته دانش آموزان به اجبار در کلاس نشسته و حتی گاها" شاهد مشکلات ناخواسته ای خواهید شد مثل : تهوع ، بیهوش شدن از ضعف یا احساس شرمندگی آنان ، برخی معلمان به اشتباه ، عدم اجازه به دانش آموز را نشان از مدیریت مطلوب خود و اداره کلاس می دانند ! برای این مورد باید در شورای معلمان هماهنگی لازم با دفتر صورت گیرد مانند کنترل برای عدم خروج از مدرسه و ...

16-با هماهنگی دفتر مدرسه و انجمن اولیا جوایز هر چند ساده مانند  خودکار و غیره را تهیه و به بهانه های مختلف هر مدت یکبار به دانش آموزان اهدا کنید در این میان دانش آموزانی که پیشرفتهایی داشته اند باید بیشتر مورد توجه قرار گیرند تا حال مشاهده نشده که آنها جایزه را رد کنند  و هیچ سالی هم نبوده که انجمن اولیا و مدیر مدرسه از تهیه این جوایز کوچک  خوداری نمایند . حتی در دبیرستان هم این موارد به کار گرفته و دانش آموزانی که دارای توانایی مالی بسیار بالایی هستند ، از این کار معلم بسیار خوشحال می شوند .

17-تهیه تراکت هایی برای کلاس توسط معلم در رابطه با درس یا موضوعات دیگر و نصب آن در کلاس ( در حضور دانش آموزان) توجه آنان را به شدت جلب می کند ( قبلا با خودکار و مازیک نوشته می شد ولی امروزه هر مدرسه ای چاپگر دارد ...)نباید این کار را فقط وظیفه مربی پرورشی دانست بلکه برای هر درسی امکان پذیر است .

18-استفاده از روش مصاحبه 2 یا 4 نفری در رابطه با درس یا موضوعات اجتماعی توسط دانش آموزان و با هدایت معلم برای آنان بسیار جذاب است که می توان دو میز را در پای تخته  روبروی هم گذاشت و 4 نفر  دو به  دو برای مدت 5 تا 10 دقیقه  با هم به بحث بپردازند . البته باید جلسه قبل موضوع و افراد مشخص شوند و نظارت کامل معلم برای رسیدن به هدف مد نظر قرار گیرد .

19-هر معلمی در شرایط لازم میتواند مهارت های زندگی را در کلاس به دانش آموزان آموزش دهد گاهی وقت ذکر یک خاطره کوتاه از حسادت ، میتواند در تغییر نگرش دانش آموزان بسیار موثر باشد و درگیری های کلاسی و یا درگیری با دفتر را به طرز چشمگیری کاهش داد ، معلمان چند دهه قبل پند و نصایح خود را از دانش آموزان دریغ نمی کردند و عموما" نتایج مطلوبی داشت و شما هم حتما" خاطره ای از این اعمال معلم در کلاس دارید .

20-رعایت زمانبندی دروس بسیار مهم است اگر در یک جلسه  3 درس داده شود و یا 3 جلسه پشت سر هم فقط پرسش پای تخته بدون تدریس داشته باشیم ، اشکال ایجاد خواهد شد و منتظر خستگی خود و دانش آموزان و افزایش  بی نظمی آنها و جنگ اعصاب برای خود باشید .

21-هر چند وقت یکبار به دانش آموزان اجازه بدهیم خاطرات خوب و بد خود را از کلاس  شما یا کلاس سنوات قبل برای کلاس تعریف کنند ، این مورد علاوه بر اینکه یک بازخورد مفید برای روش شماست ، می تواند در جذابیت کلاس  و رفع نگرانی و حتی اضطراب دانش آموزان هم نقش داشته باشد .

22-اگر وقت اضافه ای موجود بود ، با دانش آموزان در مورد مهمترین اتفاقات هفته پیش در سطح شهر یا رسانه ها تبادل نظر کنید تا دید آنها به مسایل محیط و نحوه بیانشان را تقویت نمایید .

23-بردن کتابهای مرتبط با درس ، اثر خوبی بر حلب توجه دانش آموزان دارد و این اعمال را هرگز فراموش نکرده و شما را به عنوان معلمی دلسوز و علاقمند به حرفه خود معرفی خواهد کرد .

24- متاسفانه برخی معلمان ، "تدریس" را با در آوردن سئوال و جواب تمام متن توسط خودشان ، اشتباه می گیرند ! این کار علاوه بر اینکه باعث انهدام خلاقیت و کاوشگری دانش آموز می شود بلکه معلم را خسته کرده و دانش آموز چیز تازه ای یاد نخواهد گرفت  ! باید گفت بعضی از والدین در این کار معلم هم نقش دارند و وی را مجبور میکنند که به خیال خود ، فرزندشان را برای امتحان آخر سال آماده کند ! اگر نوشتن نمونه سوال لازم است بهتر است این کار را به دانش آموزان محول کنیم ، آنهم بعد از تدریس و با هدف مشخص برای صفحات محدود، و باز هم متاسفانه باید گفت برخی والدین یا دانش آموزان از بعضی معلمان تعریف و تمجید می کنند که ؛ حتی یک سوال را از کتاب جا نمی گذارد ( والبته یک کلمه هم توضیح نداده !)

25-صحبتهای بسیار مختصر با دانش آموزان در سالن و حیاط  یا حای درب مدرسه ، نقش مهمی در آرام کردن آنها در کلاس خواهد داشت و آنها احساس صمیمیت بیشتری  با معلم خواهند کرد.این صحبتها می تواند بسیار ساده و غیر خصوصی باشد مانند : "معلوم بود که دیشب درست رو خب خوانده بودی !"  یا  " آمادگی تو برای کنفرانس امروز خیلی خوب بود "  یا " ایا باز هم می توانی 3 خط مطلب در مورد درس فلان بنویسی ؟" ... این کار در هر سه دوره مهم است ولی در دبیرستان برای پیشگیری از اخلال و بی نظمی در کلاس و  در دوره ابتدایی و راهنمایی باعث کاهش چشمگیر اضطراب آنان خواهد شد . متاسفانه شنیده شده که" این کار ها دانش آموزان را پر رو خواهد کرد !"

26-وضع نکردن مقررات دست و پاگیر  و خشک کلاسی با عث جلوگیری از خستگی معلم و دانش آموز در کلاس خواهد شد  مهمتر اینکه آنها از معلم و کلاس دلزده نخواهند شد . بعضی معلمان حساسیت زیادی به جنب و جوش گریز ناپذیر شاگردان در کلاس دارند و حتی تنبیه هایی را اعمال کرده و وقت گرانبهای کلاس را به درگیری و تنبیه در مورد مقررات خود ، اختصاص می دهند .( به عنوان مثال کسی به هیچ وجه نباید برگردد و دانش آموز دیگر را نگاه کند ... یا نگاه کرده به پنجره کلاس ممنوع است !)

27-هر چند وقت یکبار نسبت به استفاده از تلویزیون و کامپیوتر و پخش تراکهایی در رابطه با درس ، برای دانش آموزان جالب خواهد بود و در یادگیری خیلی موثر است .

28-متاسفانه جدیت  بیش از اندازه و افراطی و خشک بودن معلم در کلاس باعث عدم علاقه دانش آموزان به وی ، درس و مدرسه خواهد شد و خود را مجبور به " تحمل" معلم و کلاس خواهند دانست  ، حتی این جدیت و سختگیری افراطی باعث شده تا برخی دانش آموزان از ادامه تحصیل در آن رشته جدا" واهمه داشته و مسیر زندگی آنها عوض شود ،  معلمانی که خوش اخلاق بوده و تبسم بر لب داشته باشند در آموزش موفق ترند ، شما هم این را تایید می کنید اگر ؛ در حدی باشد که مورد سوء استفاده قرار نگیرد . (نباید قاطعیت ، مدیریت وتوانایی اداره مطلوب کلاس را با سختگیری افراطی معلم ، اشتباه گرفت )

29-تغییر محل کلاس حداقل ، ماهی یکبار  موجب جلب توجه دانش آموز می شود مانند تشکیل کلاس در کارگاه ، آزمایشگاه ، نمازخانه ، کتابخانه وغیره.

30-یکی از راههای علاقمند کردن شاگردان به کلاس و درس و معلم  و همچنین رفع کدورتهای احتمالی طرفین ، بردن دانش آموزان به گردش علمی کلاسی است حتی بازدید از نمایشگاههای کتاب ، صنایع دستی ، جشنواره های دانش آموزی ، حضور در مزار شهدا برای دانش آموزان متوسطه  ، هواشناسی و غیره با هماهنگی دفتر مدرسه و اداره متبوع ، فواید زیادی دارد ...

در پایان متذکر می شود تمام موارد بالا در کلاس و پایه های مختلف و برای دروس مختلف اعمال شده است و نه تنها وقت برای تدریس و توجه به زمان بندی دروس کم نیامده بلکه شاهد کمترین در گیری ها در کلاس و نیز بازده خوبی در رفتار و عملکرد و حتی میانگین نمرات پایان ترم هم بوده ایم و نکته مهمتر اینکه اگر دانش اموزان بدانند  معلم این کارها را برای ارتقای سطح علمی و آموزشی دانش آموز و حتی به منزله احترام به دانش آموزان انجام می دهد ، هیچگونه سوئ استفاده ای نخواهند کرد ( سوء استفاده به معنای مصطلح همکاران) .

منبع :  حمید رضا ترکمندی http://moallem1.blogfa.com

 

کتاب‌نامه رشد فنی حرفه‌ای شماره 11

(کتاب‌های مناسب چاپ اول سال 1390)

دربارۀ این کتاب‌نامه

کتاب‌نامه رشد فنی حرفه‌ای شماره 10

(کتاب‌های مناسب چاپ اول سال 1389)

دربارۀ این کتاب‌نامه

 

 

 

کتاب‌نامه رشد فنی حرفه‌ای شماره 9

(کتاب‌های مناسب چاپ اول سال 1388)

دربارۀ این کتاب‌نامه

 

 

  

 

کتاب‌نامه رشد فنی حرفه‌ای شماره 7 و 8 

(کتاب‌های مناسب چاپ اول سال 1386 و 1387)

 

کتاب‌نامه رشد فنی حرفه‌ای شماره 5 و 6
(کتاب‌های مناسب چاپ اول سال 1384 و 1385)

 

 

 

کتاب‌نامه فنی و حرفه‌ای شماره 1 تا 4

(کتاب‌های مناسب چاپ اول سال 1376 تا  1383)